بخش اوّل:اعمالى كه در هر شب و هر روز اين ماه بجا آورده شود.سيّد ابن طاووس از امام صادق و موسى بن جعفر عليهم السّلام روايت كرده كه فرمودند:در ماه رمضان از اوّل آن تا آخر آن پس از هر فريضه بخوان:
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا وَ فِي كُلِّ عَامٍ مَا أَبْقَيْتَنِي فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ وَ سَعَةِ رِزْقٍ وَ لا تُخْلِنِي مِنْ تِلْكَ الْمَوَاقِفِ الْكَرِيمَةِ وَ الْمَشَاهِدِ الشَّرِيفَةِ وَ زِيَارَةِ قَبْرِ نَبِيِّكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ فِي جَمِيعِ حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَكُنْ لِي اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمُرِي [فِي طَاعَتِكَ] وَ تُوَسِّعَ عَلَيَّ رِزْقِي وَ تُؤَدِّيَ عَنِّي أَمَانَتِي وَ دَيْنِي آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
خدايا زيارت خانه محرّمت را در امسال و در هر سال نصيبم كن،تا زمانىكه زندهام دارى در آسانى تندرستى و گشادگى روزى،و محرومم نكن مرا از آن اماكن گرامى،و مشاهد شريف خيز و زيارت قبر پيامبرت كه درود تو بر او و بر خاندانش باد،و در تمام حاجات دنيا و آخرت ياور من باش خدايا از تو درخواست مىكنم در آنچه كه حكم مىكنى و مقدّر مىنمايى،از فرمان حتمى در شب قدر،از حكمى كه برگشت داده نمىشود، و به حكم ديگر تبديل نمىگردد،اينكه مرا در شمار زائران خانه محترمت بنويسى،آن زائرانى كه پاك و خالصانه است زيارتشان و پذيرفته است تلاششان و آمرزيده است گناهشان،و نابود شده است بديهايشان،و قرار ده در آنچه حكم مىكنى،و مقدّر مىنماى اينكه عمرم را طولانى سازى و روزىام را فراوان كنى،و امانت و قرضم را ادا نمايى،دعايم را اجابت كن اى پروردگار جهانيان
و پس از نمازهاى واجب بخوان:
يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِيمُ الَّذِي لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ وَ هَذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِي فَرَضْتَ صِيَامَهُ عَلَيَّ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ وَ جَعَلْتَ فِيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا خَيْرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ فَيَا ذَا الْمَنِّ وَ لا يُمَنُّ عَلَيْكَ مُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ فِيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ وَ أَدْخِلْنِي الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
اى بلندمرتبه،اى بزرگ،اى آمرزنده،اى مهربان،تويى پروردگار بزرگى كه چيزى همانندش نيست،و اوست شنواى بينا،و اين ماهى است كه به آن عظمت و كرامت و شرافت بخشيدى و بر ساير ماهها برترى دادى،و ماهى است كه روزهاش را بر ما واجب نمودى،و آن ماه مرضان است كه قرآن را در آن فرود آوردى،براى هدايت مردم و بيان دلايل روشن از هدايت و تميز حق از باطل،و شب قدر را در آن قرار دادى،و آن را از هزار ماه بهتر ساختى،اى صاحب منت كه بر تو منّتى گذاشته نشود،بر من به آزادى از آتش منّت نه،در جمع آنانكه بر آنها منّت نهى،و وارد بهشتم گردان اى مربانترين مهربانان.
شيخ كفعمى در«مصباح»و«بلد الامين»و شيخ شهيد در مجموعه خود از حضرت رسول صلّى اللّه و عليه و آله روايت كردهاند كه آن حضرت فرمود:هركه اين دعا را در ماه رمضان،پس از هر نماز واجب بخواند،حق تعالى گناهان او را تا روز قيامت بيامرزد.و آن دعا اين است:
اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِيضٍ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاكَ اللَّهُمَّ غَيِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِكَ اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .
خدايا دل اهل قبور را شاد كن،خدايا هر تهيدستى را بىنياز كن،خدايا هر گرسنهاى را سير كن، خدايا هر برهنهاى را بپوشان،خدايا قرض هر بدهكارى را ادا كن.خدايا غم هر غمزدهاى را برطرف كن، خدايا هر غريبى را به وطن بازگردان،خدايا هر اسيرى را آزاد فرما،خدايا هر فسادى را در كار مسلمانان اصلاح گردان، خدايا هر بيمارى را درمان ده،خدايا راه تهيدستى ما را با توانگريت ببند،خدايا بدحالى ما را به خوبى حال خود تغيير ده، خدايا وام ما را بپرداز،و ما را از تهيدستى بىنياز كن،همانا تو بر هرچيز توانايى.
شيخ كلينى در كتاب«كافى»از ابو بصير روايت كرده كه امام صادق عليه السّلام در ماه رمضان اين دعا را مىخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّي بِكَ وَ مِنْكَ أَطْلُبُ حَاجَتِي وَ مَنْ طَلَبَ حَاجَةً إِلَى النَّاسِ فَإِنِّي لا أَطْلُبُ حَاجَتِي إِلا مِنْكَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ وَ أَسْأَلُكَ بِفَضْلِكَ وَ رِضْوَانِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ لِي فِي عَامِي هَذَا إِلَى بَيْتِكَ الْحَرَامِ سَبِيلا حِجَّةً مَبْرُورَةً مُتَقَبَّلَةً زَاكِيَةً خَالِصَةً لَكَ تَقَرُّ بِهَا عَيْنِي وَ تَرْفَعُ بِهَا دَرَجَتِي وَ تَرْزُقَنِي أَنْ أَغُضَّ بَصَرِي وَ أَنْ أَحْفَظَ فَرْجِي وَ أَنْ أَكُفَّ بِهَا عَنْ جَمِيعِ مَحَارِمِكَ حَتَّى لا يَكُونَ شَيْءٌ آثَرَ عِنْدِي مِنْ طَاعَتِكَ وَ خَشْيَتِكَ وَ الْعَمَلِ بِمَا أَحْبَبْتَ وَ التَّرْكِ لِمَا كَرِهْتَ وَ نَهَيْتَ عَنْهُ وَ اجْعَلْ ذَلِكَ فِي يُسْرٍ وَ يَسَارٍ وَ عَافِيَةٍ وَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ وَفَاتِي قَتْلا فِي سَبِيلِكَ تَحْتَ رَايَةِ نَبِيِّكَ مَعَ أَوْلِيَائِكَ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَقْتُلَ بِي أَعْدَاءَكَ وَ أَعْدَاءَ رَسُولِكَ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُكْرِمَنِي بِهَوَانِ مَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِكَ وَ لا تُهِنِّي بِكَرَامَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْلِيَائِكَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلا حَسْبِيَ اللَّهُ مَا شَاءَ اللَّهُ
خدايا من به وسيله تو و از تو حاجتم را درخواست مىكنم،و هركه حاجت خويش از مردم بخواهد همانا من حاجتم را نمىخواهم مگر از تو،يگانهاى،شريكى براى تو نيست،به حق فضل و رضوانت از تو مىخواهم كه بر محمّد و اهل بيتش درود فرستى،و در اين سال برايم راهى به سوى كعبه قرار دهى،با زيارتى پاك و پذيرفته،پاكيزه و خالص براى خويش،كه ديدهام به آن روشن گردد و مرتبهام با آن بالا رود،خدايا به من روزى كن كه ديدهام را از حرام فرو بندم،و شهوتم را نگاه دارم،و خود را از همه حرامهايت بازدارم،تا آنجا كه چيزى نزد من برتر نباشد از طاعت و خشيتت،و عمل به آنچه واجب كردى،و ترك آنچه نپسنديدى و از آن نهى نمودى،و همه اينها را در كنار آسانى و فراوانى و تندرستى،و آنچه به من نعمت دادى قرار ده. و از تو مىخواهم مرگم را كشته شدن در راهت در زير پرچم پيامبرت همراه با اوليايت قرار دهى،و از تو مىخواهم كه به وسيله من دشمنان خود و رسولت را به قتل رسانى،و از تو درخواست مىكنم كه مرا گرامى دارى با خوار كردن آن از خلق كه خودخواهى،و خوار نكنى مرا به گرامى داشتن احدى از اوليايت،خدايا برايم همراه پيامبر راهى به خوشبختى قرار ده،خدا مرا بس است،آنچه خدا خواهد شود.
رمضان ماه ضيافت الهي